Piłsudski jednak stanie

Rada Miasta zgodziła się (30.12.04) na wzniesienie w Krośnie pomnika Józefa Piłsudskiego. To ukoronowanie inicjatywy Rady Miejskiej z 1935 r. Projekt pomnika zostanie wyłoniony w drodze konkursu, a pieniądze na jego wybudowanie pochodzić będą wyłącznie ze składek społecznych.

Inicjatywa budowy pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego została zapoczątkowana na posiedzeniu żałobnym Rady Miejskiej Krosna w dniu 16 maja 1935 r. Oto jak zapisano to w protokole z ówczesnej sesji: „Miasto Krosno i powiat w poczuciu rzetelnie spełnionego obowiązku w dziejowej chwili (...) ażeby dać wyraz ciągłości kultu (...) dla idei śp. Marszałka Piłsudskiego (...) jest naszym obowiązkiem (...) stworzyć tutaj w tym starożytnym grodzie dowód mocny tego kultu i tej idei, a dowodem tym będzie pomnik wystawiony na Rynku (...), który dla obecnych i przyszłych pokoleń będzie przykładem jak w dziejowej chwili współcześni role swoje spełnili (...) i jak oni w stosunku do Ojczyzny – Polski postępować powinni.”

Kilka dni później, 23 maja 1935 r., grupa krośnian związana z Radą zawiązała Komitet Budowy Pomnika Piłsudskiego. Na czele Komitetu stanęli: ówczesny burmistrz Krosna Jędrzej Krukierek oraz sekretarz Józef Wachal (pełny tekst odezwy Komitetu - w ramce).

Obywatele!

Odprowadziliśmy na wieczny spoczynek śmiertelne szczątki Największego Genjusza Narodu, Człowieka, który wskrzesił z martwych naszą Ojczyznę i ofiarą Swego życia pod jej przyszłość niewzruszone położył fundamenty. - Ciało JEGO spoczywa już na Wawelu wśród Bohaterów i Królów, - lecz Duch JEGO nieśmiertelny żyć będzie wśród nas po wieczne czasy!

Spuścizna duchowa Ojca Narodu nakłada duże obowiązki na JEGO osierocone dzieci. – Zadaniem naszem jest teraz dziedzictwa strzec, rozkazy Wodza i wskazania w czyn wprowadzić, a przez kult JEGO pamięci przekazywanej z pokolenia w pokolenie utrwalać JEGO wiekopomne dzieło.

Rozumiejąc doniosłość tych zadań powołano z inicjatywy Rady Miejskiej królewskiego wolnego miasta Krosna Komitet budowy pomnika MARSZAŁKA JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO.

Pomnik ten, który stanąć ma na Rynku w Krośnie, będzie widomym symbolem naszych uczuć i będzie nam przypominał obowiązki obywatelskie przyjęte uroczyście przez cały Naród wobec Swego zmarłego Wodza.

Krosno i powiat krośnieński jeden z pierwszych przyjął ideę Czynu zbrojnego głoszoną jeszcze czasu niewoli przez Komendanta, tu powstał jeden z pierwszych prowincjonalnych Związków Strzeleckich , tu Wódz Nasz odbył pierwsze wielkie ćwiczenia bojowe kadr przyszłego Wojska Polskiego, z tego powiatu największy był napływ młodzieży do Legjonów. – Niechaj więc pomnik wzniesiony przypomina nam te wzniosłe chwile i niech będzie dla nas i przyszłych pokoleń drogowskazem i symbolem ofiarnej służby dla Ojczyzny. – Pomnik ten przypominać nam będzie obowiązek wykonania spuścizny Wodza Narodu i JEGO wielkich planów wobec Państwa.

Pomnik ten winien stanąć ofiarnością wszystkich warstw społecznych naszego miasta i powiatu. – Od starca do dziecka szkolnego, od zamożnych do biednych wszyscy w miarę możności winni przyczynić się do jego wzniesienia, by dać wyraz swych uczuć wdzięczności i hołdu Wielkiemu Synowi Ojczyzny. – Niechaj każdy doznaje zadowolenia, że groszem swym przyczynił się do wzniesienia tego symbolu wdzięczności wobec Wskrzesiciela Wolnego Państwa Polskiego.

Nazwiska wszystkich ofiarodawców utrwalone ich własnoręcznemi podpisami na listach składkowych zachowane zostaną w księdze, która przechowaną będzie dla przyszłych pokoleń w archiwach miejskich.

Zebrane datki przekazywać należy przy pomocy blankietów P. K. O. na rachunek Komunalnej Kasy Oszczędności powiatu krośnieńskiego w Krośnie.

Nie zwlekajmy! Nieśmy ofiary na ten cel natychmiast, by dzieło nasze w najkrótszym czasie zostało ukończone!

Krosno, dnia 23 maja 1935 roku.

Za Komitet budowy pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Krośnie:
Sekretarz - JÓZEF WACHAL
Przewodniczący - JĘDRZEJ KRUKIEREK

(pisownia oryginalna)

- Pragnąc uszanować wolę krośnieńskiej społeczności oraz uczcić 70. rocznicę śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego, honorowego obywatela Miasta Krosna, na nas współcześnie żyjących spoczywa obowiązek zrealizowania szczytnej inicjatywy jaką jest wzniesienie pomnika – uzasadniał projekt uchwały o zgodzie na budowę pomnika Piotr Przytocki, Prezydent Krosna. - Dzieło to stanowić będzie żywe świadectwo pamięci o wybitnym wkładzie Józefa Piłsudskiego w odbudowę nowoczesnej i niezależnej Polski, hołdem złożonym legionistom, którzy z ziemi krośnieńskiej rozpoczynali marsz ku wolności.

Choć Komisja kultury, sportu i turystyki Rady Miasta raczej sceptycznie nastawiła się do pomysłu budowy pomnika (za inicjatywą były 2 głosy, przeciw również 2, a 2 osoby wstrzymały się od głosu), ostatecznie na sesji Rady Miasta 30 grudnia ub.r. uchwała o zgodzie na budowę pomnika została przegłosowana 19 głosami „za” i 1 „wstrzymującym się”.

- Cieszę się, że doszło to do skutku i władze zrozumiały powagę przedsięwzięcia – komentuje Andrzej Kołder, przewodniczący współczesnego Obywatelskiego Komitetu Budowy Pomnika Marszałka Piłsudskiego w Krośnie i pomysłodawca budowy pomnika. To właśnie on odnalazł w archiwum dziadka odezwę Komitetu Budowy Pomnika z 1935 r. Jest to jedyna zachowana kopia odezwy. Dziadek Andrzeja Kołdera był członkiem ówczesnego Komitetu.

Zgodnie z uchwałą Rady Miasta, Komitet Budowy Pomnika musi rozpisać konkurs na projekt pomnika. W składzie komisji konkursowej znajdować się będą przedstawiciele Klubów Radnych (Klub SLD, Klub Samorządowy, Klub Prawicy). Projekty oceniać będzie też komisja plastyczna. Na jej czele stanie Maciej Syrek – znany krośnieński artysta-rzeźbiarz.

- Nie będzie wiele projektów. To trudny problem. Osoby, które będą startowały w konkursie będą musiały dostosować projekty do zachowanego popiersia Piłsudskiego [na zdjęciu]. Cokół musi zostać zaprojektowany w stylu modernizmu polskiego czyli w stylu lat 30-tych – mówi Andrzej Kołder.

Komitet chce wyemitować cegiełki na budowę pomnika. Będą miały wartość: 5, 50 i 100 zł. Droższe cegiełki (50 i 100 zł) będą wykonanie w formie pamiątkowych medali z numerami.

Pomnik ma być gotowy na 70. rocznicę śmierci Piłsudskiego - 12 maja 2005 r. Czy do maja wystarczy czasu, aby zebrać pieniądze, ogłosić i rozstrzygnąć konkurs, a na końcu wybudować pomnik? - Uda się. Jesteśmy gotowi. Mamy już kamieniarzy, brązowników, pozwolenia – zapewniają przedstawiciele Komitetu.

Józef Piłsudski jest honorowym obywatelem Krosna. Tytuł ten otrzymał w 1928 r.

Zobacz też w archiwum portalu:
• Józef Piłsudski: kiedyś łączył, teraz dzieli (2004-12-15)