Stan kultury'2002

Kontynuujemy tematykę kultury w mieście. Na ostatniej sesji Rady Miasta (28 maja), Zarząd Miasta przedstawił informację o realizacji zadań zawartych w dokumencie "Stan kultury w Krośnie i kierunki jej rozwoju do roku 2002". Publikujemy ten dokument w całości i zachęcamy do debaty na jego temat.

W miesiącu czerwcu minie dwa lata od czasu kiedy na forum Rady Miasta Krosna rozpatrywano materiał dotyczący stanu kultury w Krośnie i kierunków jej rozwoju do roku 2002 opracowany przez zespół powołany przez Zarząd Miasta.

Od tego czasu nie zmieniła się ilość instytucji kultury działających na terenie miasta. Zarejestrowane zostały natomiast cztery nowe stowarzyszenia, których działalność wiąże się z kulturą a mianowicie: Towarzystwo Wspierania Sztuk Pięknych, Stowarzyszenie „Krosno tętniące życiem", Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Drohobyckiej, Stowarzyszenie Rozwoju Lokalnego „Białobrzegi".

Działalność instytucji kultury finansowana jest w części z dotacji państwa i samorządu, poprzez sponsoring, z wypracowanych środków, dotacji fundacji i prowadzona jest także społecznie. W okresie ostatnich dwóch lat znacznie zmniejszyła się ilość środków z dotacji państwa i według informacji uzyskanych od Wojewody Podkarpackiego jeszcze zmaleje o więcej niż 50% w stosunku do i tak małej dotacji w ubiegłym roku. Środki na działalność w dziedzinie kultury nie mogą zaspokoić potrzeb w tym zakresie. Znacznemu zubożeniu uległ rynek sponsorów. W wielu przypadkach mimo dobrej woli ze strony kierownictw zakładów pracy, to decyzję o wsparciu jakiejś imprezy czy przedsięwzięcia nie zapadają już w Krośnie.

Instytucje kultury prowadzą działalność w oparciu o własną bazę lokalową, lokale wynajmowane lub prywatne. Stan techniczny wielu z nich jest nie zadawalający a nawet zły w przypadku BWA i KDK.

Mimo trudności finansowych w ostatnich dwóch latach docieplono strop w Biurze Wystaw Artystycznych, pozostaje natomiast do wykonania montaż centralnego ogrzewania.

W 2001 r. poprawił się stan bazy Krośnieńskiego Domu Kultury przy ul. Kolejowej. Dokonano remontu elewacji frontowej wraz z wymianą stolarki okiennej i drzwiowej części frontowej a także modernizacji kotłowni wraz z wymianą kotła gazowego. Poprawił się stan estetyczny niektórych pomieszczeń do zajęć stałych i warunki pracy instruktorów, odremontowano salę taneczną i muzyczną wraz z zapleczem, pokoje instruktorów oraz pomieszczenia powielarni (nie malowane od ponad 20 lat). Odrestaurowano stolarkę okienną części zachodniej.

Zaniedbany jednak przez lata budynek KDK wymaga ciągłych prac remontowo-budowlanych. W chwili obecnej naglącą potrzebą staje się remont instalacji elektrycznej oraz wymiana nieszczelnej instalacji gazowej.

W bieżącym roku planowane jest dokończenie elewacji bocznej budynku oraz cokołu elewacji frontowej.

Jeżeli chodzi o domy ludowe są to dość duże budynki i wymagają znacznych nakładów finansowych na ich utrzymanie i funkcjonowanie. Aby nie doprowadzić do zniszczenia i degradacji majątku, co roku prowadzone są bieżące remonty: w DDL Polanka wymieniono część pokrywy dachowej i zamontowano nowe rynny, wyremontowano sanitariaty i kuchnię oraz świetlicę młodzieżowa, w DDL Suchodół w ubiegłym roku zakończył się generalny remont całego obiektu, w DDL Białobrzegi zamontowano nowy piec co, wyremontowano świetlice dla młodzieży i sanitariaty, odmalowano salę widowiskową. W bieżącym roku planuje się tam docieplenie stropu i wymianę sufitu, który nie spełnia warunków p.poż. oraz wymianę instalacji elektrycznej. W DDL Krościenko Niżne wymieniono piec c.o. W bieżącym roku planuje się wymianę części okien i remont klatki schodowej a także pokrycia dachowego. W DDL Turaszówka przeprowadzono ogólny remont budynku. W bieżącym roku planuje się wymianę stolarki, izolacji podpiwniczenia i remont schodów wejściowych.

Domy kultury i domy ludowe

KDK realizuje program szeroko rozumianej edukacji kulturalnej ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży. Działają tutaj zespoły amatorskiego ruchu artystycznego: dziecięcy zespół taneczny „Kleks" (3 grupy), zespół tańca współczesnego „Strecz" - (2 grupy), zespół tańca towarzyskiego „Słoneczko", teatr dziecięco-młodzieżowy „itd..." - (2 grupy wiekowe), kabaret „Wierutna Bzdura", zespól break dance „Atomic step's" . Wszystkie, oprócz zespołu „Kleks" powstały w ubiegłym roku i już zanotowały na swoim koncie spore sukcesy artystyczne.

KDK prowadzi także stałe formy klubowe: rytmikę i zajęcia plastyczne dla dzieci, Klub Kwadransowych Grubasów „Niteczka" i Klub Seniora dla dorosłych, Klub Plastyka, skupiający 100 osób i Klub Literacki - 40 osób, Klub Fotograficzny. Prowadzone są kursy tańca towarzyskiego. Z powodzeniem działa galeria KDK - rocznie wystawia się tu około 20 wystaw.

Oferta programowa KDK jest kierowana do różnych grup odbiorców, zarówno do dzieci, młodzieży jak i dorosłych. W ofercie tej uwzględnia się propozycje muzyczne, taneczne i teatralne. Organizuje się imprezy plenerowe. Współpracuje się z radami osiedlowymi, ze szkołami i innymi organizacjami.

W celu poprawy warunków funkcjonowania placówki należałoby zakupić sprzęt nagłośniający i muzyczny, ale brak środków nie pozwala na takie przedsięwzięcie. W ostatnim czasie zakupiono sprzęt oświetleniowy sceny.

W październiku 2000 roku w budynku przy ul. Bieszczadzkiej uruchomiono kino. Przed udostępnieniem kina dla publiczności wykonano prace remontowo-adaptacyjne. Kino dysponuje amfiteatralną salą z wygodnymi fotelami dla 445 widzów. Atutem jego jest profesjonalny system nagłośnienia - Dolby SR, w skład którego wchodzą urządzenia spełniające najwyższe standardy współczesnego kina i są instalowane w salach kinowych na całym świecie. Projekcje filmów odbywają się codziennie oprócz poniedziałków. Przy kinie działa DKF „16 mm" zrzeszony w Polskiej Federacji DKF.

KDK prowadzi działalność wydawniczą i informacyjno-dokumentalną. Na bieżąco współpracuje z lokalnymi mediami: prasą, rozgłośniami radiowymi i TV. Informacje o działalności ukazują się także na nowo zamontowanych tablicach reklamowych na Rondzie, przy ul. Bieszczadzkiej, ul. Podwale i przy ul. Kolejowej.

Wychodzenie poza rutynowe wykonywanie obowiązków pracowniczych oraz rozpoznawanie czynników, które mają wpływ na realizacje zadań domu kultury, samodzielność i inicjatywa powinny stać się nawykiem każdego pracownika, zwłaszcza sekcji organizacji imprez. Niestety, ta sfera pozostawia jeszcze wiele do życzenia.

Miasto ze swojego budżetu utrzymuje 5 dzielnicowych domów ludowych, które znajdują się na terenie dzielnic. W placówkach tych prowadzona jest również działalność kulturalna. W ostatnich dwóch latach zatrudniono na 1/2 etatu instruktorów w domach ludowych w dzielnicy Białobrzegi i Turaszówka. Planuje się również opieką instruktorską objąć domy ludowe w dzielnicy Suchodół i Polance.

Znikoma jest natomiast działalność zakładowego domu kultury przy KHS S.A., spowodowane jest to brakiem środków finansowych na funkcjonowanie placówki.

Instytucje zajmujące się oświatą kulturalną

Duże znaczenie dla rozwoju kultury w mieście mają szkoły artystyczne, które oprócz zadań edukacyjnych organizują imprezy dla społeczności przy wsparciu finansowym Zarządu Miasta. Warto tutaj wymienić takie jak: różne koncerty organizowane przez Zespół Szkół Muzycznych i Prywatną Szkołę Muzyczną „Pro Musica", Prywatną Szkołę Wokalno-Aktorską, organizowane przez PPSKAKiB konkursy, przeglądy, festiwale, wystawy fotografii i inne. Uczniowie Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych prezentuje co roku swoje prace dyplomowe w galerii Biura Wystaw Artystycznych. Większość imprez dofinansowana jest z budżetu miasta. Szkoły korzystają również z pomocy innych placówek kultury: KDK i BWA.

Chóry i orkiestry

Miasto wspiera finansowo działalność chóru „Echo" i orkiestry dętej działającej przy ZUN "Naftomet". Chór i orkiestra uświetniają uroczystości państwowe i miejskie. Chór Echo promuje i reprezentuje nasze miasto na koncertach i przeglądach nie tylko w kraju ale i za granicą.

Stowarzyszenia kultury

Istotne znaczenie w działalności kulturalnej mają stowarzyszenia działające na rzecz kultury w mieście. Ich działalność widoczna jest przede wszystkim przy organizacji różnych przedsięwzięć kulturalnych dla mieszkańców miasta. Do nich należą: koncerty, spektakle teatralne i operowe, sesje naukowe, wystawy, odczyty i prelekcje. Niektóre stowarzyszenia prowadzą również działalność wydawniczą. Większość imprez i wydawnictw dofinansowywana jest z budżetu miasta.

Środki społecznego przekazu i wydawnictwa

W celu promocji miasta, reklamy imprez i wydarzeń w mieście zawarto umowy od 2000 r. z radiami: Fakty, Fan, Fara. Ponadto zawarta jest umowa z Redakcją Podkarpacie na prowadzenie Kuriera Podkarpackiego, wydawanego raz w miesiącu, w którym zamieszczane są informacje z zakresu życia społeczno-gospodarczego, kulturalnego i sportowego w mieście. Środki masowego przekazu promują również imprezy w mieście. Z reguły obejmują ich patronatem medialnym. Instytucje kultury ściśle współpracują z mediami. Bardzo dobrze układa się również współpraca z Radiem Rzeszów, z którym co roku organizowane są wspólnie festyny kulturalno-rekreacyjne oraz z Dziennikiem Polskim, który większość imprez obejmuje swoim patronatem.

Nie spełnione są oczekiwania miasta w stosunku do telewizji, która mimo zaproszeń nie przekazuje na antenie relacji z ciekawszych wydarzeń kulturalnych odbywających się w mieście.

W miarę posiadanych środków finansowych na działalność kulturalną miasto wspiera niektóre wydawnictwa dotyczące regionu poprzez dotowanie lub ich zakup. Trwają prace nad wydaniem nowego albumu o mieście, który ma być wydany w 2003 r.

Biblioteki

Główną placówką oferującą dostęp mieszkańcom do zbiorów i usług bibliotecznych jest Krośnieńska Biblioteka Publiczna wraz z Oddziałem dla Dzieci i 7 filiami. W związku z tym, że nie ma ona większych możliwości zarobkowania (usługi biblioteczne są bezpłatne) swoją działalność opiera głównie na dotacji organizatora. Co roku maleje kwota na zakup książek oraz dotacja z budżetu państwa. Wzrosła natomiast ilość osób korzystających z biblioteki. Mimo trudności finansowych KBP funkcjonuje na wysokim poziomie. Oprócz zbiorów tradycyjnych KBP wzbogaciła się o książki mówione, mapy, kasety wideo, płyty CD i dokumenty życia społecznego.

W Bibliotece Głównej zakończony został rozpoczęty od 1995 r. proces komputeryzacji. Uruchomiono w Wypożyczalni Głównej system komputerowej obsługi użytkownika, utworzono również stanowisko dla czytelników z dostępem do Internetu. Przez cały rok KBP organizuje dużo różnorodnych imprez czytelniczo- animacyjnych (konkursy literackie, wiedzowe, plastyczne, wystawy, spotkania autorskie, lekcje biblioteczne). KBP utrzymuje kontakt z bibliotekami Euroregionu Karpackiego. KBP obsługuje również mieszkańców powiatu krośnieńskiego.

Jeżeli chodzi o bazę, to za pilną potrzebę uważa się zwiększenie powierzchni lokalowych dla KBP, a szczególnie dla czytelni przy ul. W.Polskiego 41. Czynione są starania o przejęcie II piętra, gdzie znajduje się obecnie Klub Legenda.

W związku z utworzeniem sieci gimnazjów, powstały w tych placówkach odrębne biblioteki, wydzielony został księgozbiór ze szkół podstawowych i liceów. Książki do bibliotek szkolnych zakupywane są z budżetu szkół, pozyskiwane od sponsorów, z darowizn. Nie są to jednak oczekiwane ilości w szczególności w odniesieniu do nowości wydawniczych.

W mieście powstała nowa biblioteka w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej. Dzięki dużej pomocy miasta remontowany jest budynek przy ul. Kazimierza Wielkiego, w którym w przyszłości znajdzie miejsce biblioteka uczelniana.

Galerie

Biuro Wystaw Artystycznych jako jedyna profesjonalna Galeria w mieście i regionie co roku organizuje około 15 wystaw twórców profesjonalnych z kraju i zagranicy. Prowadzi także działalność oświatową - spotkania autorskie, prelekcje, pogadanki. Prowadzi również działalność wydawniczą poprzez druk katalogów i folderów do wystaw. Nie zwiększyło się zatrudnienie w BWA i w przyszłości musi ten problem zostać rozstrzygnięty.

Muzea, Służba Ochrony Zabytków

Dużą rolę w dziedzinie kultury odgrywają muzea, których działalność jest różnorodna. Oprócz gromadzenia, przechowywania, zabezpieczania i udostępniania dóbr kultury placówki te prowadzą działalność oświatową, wydawniczą, badawczą. Odbywają się tam lekcje muzealne.

Muzeum Podkarpackie zakończyło badania archeologiczne na krośnieńskim rynku, które w znacznym stopniu finansowane były z budżetu miasta. Obecnie przygotowywana jest stała wystawa historyczna o Krośnie w oparciu o źródła pozyskane w wyniku badań archeologicznych i archiwalnych, która w części też jest finansowana z budżetu miasta.

Muzeum Rzemiosła koncentruje się na realizacji zadań statutowych w zakresie rzemiosł artystycznych obejmujących swym zasięgiem teren historycznej Galicji. Prowadzi działalność wydawniczą dotyczącą historii Krosna. Otwarto stałą ekspozycje związana z historią miasta i działalnością rzemieślniczą od XVI do XX w. Na szczególną uwagę zasługuje I Międzynarodowe Biennale Artystycznej Tkaniny Lnianej "Z krosna do Krosna". Wystawa tkaniny lnianej jest imprezą cykliczną promującą nie tylko Muzeum ale przede wszystkim ukazującą lniarskie tradycje Krosna. W Muzeum Rzemiosła przygotowano specjalny program edukacji muzealnej dla osób niepełnosprawnych.

W Muzeum Misyjnym Zgromadzenia ss. Misjonarek św. Piotra Klawera zdecydowano się na powiększenie powierzchni. Zaadoptowano inny budynek i obecnie trwają tam prace wykończeniowe i urządzana jest ekspozycja.

Krosno jest miastem posiadającym znaczną ilość zabytków, wiąże się z tym wiele problemów dotyczących ich ochrony. Część z nich wymaga pilnych działań konserwatorskich, a na to brakuje środków.

Miasto wspiera finansowo konserwację zabytkowych kościołów (Bazylika Mniejsza - Fara, Kościół OO. Kapucynów i OO. Franciszkanów). Część zadań finansowana jest ze środków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Wiele kamienic w obrębie starówki stanowi własność prywatną i mimo nakazów Służby Ochrony Zabytków i Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego właścicieli nie stać na ich remont i konserwację.

W roku bieżącym zostaną zakończone prace na płycie rynku.

W ostatnim czasie rozpoczęto renowację Starego Cmentarza. Wykonane zostało nowe ogrodzenie i częściowo uporządkowano cmentarz. W niedługim czasie odbędą się dalsze prace konserwatorskie zabytkowych pomników. Została wydana decyzja zezwalająca Podkarpackiemu Towarzystwu Historycznemu w Krośnie na zorganizowanie i przeprowadzenie zbiórki publicznej na terenie miasta Krosna z przeznaczeniem na renowację zabytkowych nagrobków na Starym Cmentarzu.

W najbliższym czasie opracowywana będzie inwentaryzacja miejsc pamięci narodowej. Planuje się renowację zabytkowych pomników poświęconych poległym w walkach o niepodległą Polskę.

Podsumowanie

Od czasu powstania materiału część zadań w nim zawartych została zrealizowana. Utworzono w Urzędzie Miasta Biuro Zarządu i Promocji Miasta, które ściśle współpracuje z Wydziałami Urzędu i podległymi instytucjami. Powstała strona internetowa o mieście Krośnie, która jest na bieżąco aktualizowana. Spełnia również Funkcję promocyjną miasta.

Począwszy od bieżącego roku przyznawana będzie nagroda Prezydenta Miasta w dziedzinie kultury za osiągnięcia w twórczości artystycznej, upowszechnianiu kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego na terenia miasta Krosna. W ciągu ostatnich dwóch lat w znacznym stopniu zwiększyła się współpraca instytucji kultury z instytucjami za granicą (Słowacja - Świdnik, Bardejow, Węgry -Zalaegerszag, Nyiregyhaza, Niemcy - Edewecht, Ukraina - Drohobycz, Użgorod, Borysław).

Nie da się w ciągu dwóch lat zrealizować wszystkich zadań zawartych w opracowaniu. Niektóre z nich wymagają dłuższego czasu i znacznych nakładów środków finansowych. Jak już wcześniej wspomniano, co roku uszczuplana jest dotacja z budżetu państwa na utrzymanie przejętych z dniem 1 stycznia 1999 r. instytucji kultury, które wcześniej były w gestii wojewody krośnieńskiego (Krośnieński Dom Kultury, Krośnieńska Biblioteka Publiczna, Biuro Wystaw Artystycznych).

Dla przykładu warto wymienić że dotacja na te instytucje wyniosła w latach:
1999 r. - 1.104.452 zł
2000 r. - 1.020.000 zł
2001 r. - 824.770 zł
a propozycja na 2002 r. - 419.361 zł, przy kosztach utrzymania tych placówek 3.057.870 zł. Stanowi to 13,71% ogólnych kosztów instytucji.