Do 16.05: Piekarstwo - wystawa w Piwnicy PodCieniami

Muzeum Rzemiosła w Krośnie oraz Cech Rzemiosł Różnych w Krośnie zapraszają na pierwszą wystawę z cyklu "Od ucznia do mistrza" poświęconą piekarstwu. Wystawę oglądać można w Piwnicy PodCienimi (Rynek 5) do 16 maja br.

Na wystawie prezentowane są codzienne narzędzia pracy piekarzy, ich wyroby oraz dyplomy. Można także zapoznać się z historią krośnieńskich piekarni

Historia krośnieńskiego piekarstwa

Kim byli piekarze w każdym mieście nie trzeba uzasadniać. Już na początku jego prawnego funkcjonowania powstawały zrzeszenia zwane cechami, a statuty rzeźników, szewców i piekarzy są jednymi z najwcześniejszych dokumentów miejskich w Krakowie, Lwowie, Poznaniu a także w Krośnie. Organizowali się by bronić własnych interesów, ale także tworzyli obyczajowość i kulturowy krajobraz miasta.

Oprócz zapewnienia prawa do wyłączności wykonywania zawodu w mieście, organizacje cechowe dbały o zapewnienie rynku zbytu, dostawę i sprawiedliwy podział surowców, czuwały nad jakością wyrobów. Sprawy te regulowały statuty nadawane cechom. Krośnieńscy piekarze akt taki uzyskali w 1459 r., chociaż już w dokumencie z 1367 r. mówi się o kramach przeznaczonych dla piekarzy.

Statuty cechowe regulowały bardzo dokładnie działalność rzemieślników, przewidując kary za utrudnianie innym braciom cechowym zakupu mąki, zboża, drewna, czy oszukiwaniu na jakości i wielkości chleba. Prawo cechowe dawało jednocześnie możliwość konfiskowania pieczywa sprzedawanego przez tzw. partaczy czyli rzemieślników działających poza strukturą cechu. Przepisy cechowe regulowały również obowiązki wobec miasta: Ten cech, jako i insze na każdy rok armaty, prochu, kul, ołowiu i inszych potrzeb do obrony przynależących przysposabiać i przyczyniać powinien. Rzemieślnicy starali się również kontrolować finanse miasta, doprowadzając do konfliktu z radą miasta, bądź dając poparcie w jej działaniach.

Prawo cechowe obejmowało również sferę życia osobistego członków korporacji. Relegowaniem z cechu groziło pozostawanie w związku nieślubnym lub uprawianie cudzołóstwa z kobietą zamężną. Uporczywe pozostawanie w stanie bezżennym karane było wnoszeniem do skrzyni cechowej kary pieniężnej tzw. bykowego. Wysokim karom podlegali również mistrzowie, którzy narażali dobre imię cechu wykorzystując swą pozycję w załatwianiu spraw osobistych.

Bardzo ważną sferą życia cechowego były kwestie dotyczące religii. W ramach korporacyjnej struktury tworzyły się bractwa religijne, posiadające własne ołtarze w kościele farnym, przy których odbywały się nabożeństwa i modlitwy. Wspólnie obchodzono uroczystości zaślubin i pogrzebów, a w rocznicę śmierci zamawiano msze żałobne. Udział w uroczystościach religijnych był nie tylko obowiązkiem ale i przywilejem.

Zawód piekarza dawał poczucie bezpieczeństwa finansowego, nic więc dziwnego, że i przedstawiciele tego zawodu byli grupą dość liczną - wg badań prof. Franciszka Leśniaka w okresie 1512-1630 w Krośnie liczba piekarzy wynosiła 59. Już w XV w. jedna z głównych ulic nazwana była Piekarską, a w radzie miejskiej w 1480 roku zasiadał Jan Baler (Kaler)– piekarz.

Dzisiaj przynależność do cechu nie jest obligatoryjna, a działalność poza jego strukturami nie niesie za sobą konsekwencji gospodarczych, być może nawet ułatwia działalność. Jestem członkiem cechu to dla klienta wiadomość, że właściciel jest mistrzem w swoim zawodzie, a na to trzeba zapracować. Na wystawie prezentujemy historię tych piekarni krośnieńskich, których właściciele nie tylko mają rękojmię cechu ale szkolą uczniów, angażują się w działalność cechu i miasta, oraz - mamy nadzieję - są świadomi kilkusetletniej tradycji cechu piekarzy. Masz większe zaufanie do chleba od rzemieślnika czy menadżera-przedsiębiorcy?

Ewa Mańkowska
Dyrektor Muzeum Rzemiosła w Krośnie

Wystawę oglądać można do 16 maja 2008 roku.

Szkoły mogą skorzystać z oferty lekcji muzealnych: "Od ziarenka do bochenka", "Od ucznia do mistrza", "Chleb na co dzień, chleb od święta", "Dzieje piekarstwa w Krośnie" (rezerwacja grup pod nr tel. 0-13 432 41 88, 0-13 432 77 07).