Do 16.01: Zalaegerszeg na przełomie XIX i XX wieku - wystawa

Piwnica PodCieniami (Rynek 5) zaprasza do obejrzenia wystawy zatytułowanej "Chwała rzemieślnikom - Zalaegerszeg na przełomie XIX i XX wieku". Ekspozycję, która pochodzi ze zbiorów Göcseji Múzeum w Zalaegerszeg na Węgrzech można oglądać do 16 stycznia 2009.

Fragment wystawy "Chwała rzemieślnikom"

Pierwsze wzmianki o Zalaegerszeg pojawiły się w dokumencie z 1247 roku. Nazwa miasta wywodzi się od słowa „olcha”, oznaczającego rodzaj drzewa porastającego bagniste brzegi przepływającej przez osadę rzeki Zala. Osada w średniowieczu otrzymała prawa miejskie i przywileje targowe. W obliczu zagrożenia tureckiego właściciel ziemski ufortyfikował biskupi dwór. W 1541 roku ukończono budowę zamku Egerszeg (tę nazwę nosiło wówczas miasto), który charakteryzował się raczej znikomymi walorami obronnymi. Jego znaczenie wzrosło dopiero po zdobyciu zamku w Kanizsy w dniu 22 października 1600 roku. Stał się on wówczas najważniejszym zamkiem w przygranicznej linii obronnej regionu Zala. Po wypędzeniu Turków utrzymał swoją kierowniczą funkcję, jako stolica komitatu Zala. Tę rolę zachował do dzisiaj.

Zalaegerszeg długo jeszcze pozostało małym miasteczkiem, swoim zasięgiem obejmowało jedynie otaczające go okolice, jego mieszkańcy utrzymywali się głównie z uprawy roli i rzemiosła. Dopiero w pierwszej połowie XIX wieku osada nabrała znaczenia ogólnokrajowego dzięki działalności miejscowych liberałów pochodzenia szlacheckiego. W końcu XIX wieku wraz z rozbudową nowoczesnej administracji państwa coraz więcej urzędów przeniesiono do Zalaegerszeg. W 1885 roku w mieście urzędowała już rada miasta, od tej chwili następował szybki rozwój urbanistyczny, natomiast poziom rozwoju gospodarczego nadal był znacznie niższy od administracji centralnej. Przełom nastąpił w drugiej połowie XX wieku, gdy miasto stało się centrum komunikacyjnym komitatu Zala, a także ośrodkiem życia gospodarczego i kulturalnego oraz opieki zdrowotnej. Miasto rozbudowało się znacznie, a liczba mieszkańców wzrosła wielokrotnie.

Zarówno 60 000 mieszkańców dzisiejszego Zalaegerszeg jak i turyści postrzegają miasto jako atrakcyjne, kwitnące i chroniące środowisko naturalne.

W końcu XIX stulecia i w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku w znajdującym się na jednym z odizolowanych terenów Monarchii Austro–Węgierskiej, wolno cywilizującym się Zalaegerszeg żyło około dziesięć tysięcy osób.

Wystawę oglądać można do 16 stycznia 2009 r.

Najbardziej znaczącą warstwę społeczną w mieście stanowili rzemieślnicy. Podczas gdy we wcześniejszych stuleciach władze miasta wywodziły się ze skupionych w cechach rzemieślników, to pod koniec XIX wieku – pod wpływem modernizacji – ich moc gospodarcza spadła i w kierowaniu miastem zostali stopniowo zepchnięci na dalszy plan. Większość pracowała w pojedynkę w tradycyjnych warsztatach najwyżej z jednym – dwoma pomocnikami, najwięcej było szewców, cholewkarzy i krawców. Spośród miejscowych rzemieślników niewielu posiadało wystarczający kapitał, aby swoje warsztaty przekształcić w nowoczesne zakłady odpowiadające wymaganiom epoki. Na przełomie wieku powstało tylko kilka większych przedsiębiorstw: drukarnia, warsztaty maszynowe, zakład produkujący piece kaflowe itp. W mieście działały tylko dwie fabryki. Miejscowych rzemieślników zjednoczyło utworzone w 1896 roku Kolegium Przemysłowe. W 1901 roku wybudowano siedzibę kolegium, w którym kwitło bogate życie kulturalne i społeczne, mieściła się tu kasa pomocy chorym oraz koło dokształcania rzemieślników. Rzemieślniczy zawód, komplet narzędzi i warsztat często przechodził z ojca na syna, a wiele z rodzinnych warsztatów przetrwało aż do lat 80. XX w.

Wystawa "Chwała rzemieślnikom - Zalaegerszeg na przełomie XIX i XX wieku" poprzez eksponaty związane z rzemiosłem, zdjęcia i dokumenty przechowywane w Göcseji Múzeum, prezentuje dawne Zalaegerszeg i żyjące tam rzemieślnicze rody.