Do 30.06: W barwach kolskiego fajansu - wystawa

Muzeum Podkarpackie (ul. Piłsudskiego 16) zaprasza do obejrzenia wystawy pt. „W barwach kolskiego fajansu”. Na ekspozycji prezentowany jest najstarszy i najnowszy asortyment Fabryki Fajansu w Kole. Wystawę zwiedzać można do końca czerwca 2009.

Fragment wystawy "W barwach kolskiego fajansu"

Fajans określany jest mianem ceramiki mniej szlachetnej niż porcelana. Nazwa stała się nawet synonimem czegoś w złym guście. Mimo to, zaskakuje delikatnością, różnorodnością kształtów i bogatymi dekoracjami. Świadczą o tym przedmioty zgromadzone w Muzeum Technik Ceramicznych w Kole.

Muzeum jest właścicielem bogatej kolekcji ceramiki liczącej ponad 1700 eksponatów. Większość, bo około 4/5 tego zbioru stanowią fajanse pochodzące z miejscowej fabryki założonej w 1842 r. przez Józefa Freudenreicha. W latach osiemdziesiątych XIX w. przedsiębiorstwo stało się własnością Augusta - syna Józefa, a po roku 1904 przejęli je wnukowie Stefan i Czesław, którzy prowadzili je do 1939 r.

Czesława uważa się za prekursora kolskiej placówki muzealnej, bo w swojej fabryce utworzył i z dużym pietyzmem utrzymywał coś w rodzaju archiwum wyrobów dawnych i współczesnych, pochodzących z jego fajansiarni. Zgromadził wtedy wcale okazały zbiór rodzimej produkcji – wyrobów z porcelany, półporcelany, fajansu i majoliki. Ta kolekcja uległa jednak rozproszeniu w czasie II wojny światowej, kiedy fabryka przeszła pod zarząd niemiecki.

Po wyzwoleniu wytwórnia została upaństwowiona. Na przestrzeni lat zmieniała nazwę i była łączona z innymi przedsiębiorstwami działającymi w obszarze ceramiki. Pod koniec lat osiemdziesiątych XX w. podlegała Zakładom Ceramiki Stołowej we Włocławku. W roku 1992 znalazła się w rękach prywatnego właściciela i funkcjonowała pod nazwą Fabryka Fajansu” Janpol”, a następnie Fabryka Fajansu „Stanpol” w Kole. W 2008 r. zawieszono jej działalność.

Wystawa obrazuje różnorodność i jakość kolskiej produkcji

Najstarsze obiekty zgromadzone w kolskiej placówce muzealnej pochodzą z okresu 1842-1880, kiedy właścicielem wytwórni był Józef Freudenreich. Są to fragmenty fajansowych i majolikowych zastaw stołowych z reliefowymi i drukowanymi dekoracjami. Różnorodność asortymentową i bogate zdobnictwo przedstawia zbiór fajansów z okresu 1880-1904, kiedy zakład był własnością Augusta. Obok reliefu i druku na wyrobach stosowano inne techniki, a wśród nich kalkomanie, ażurowanie, kolorowe szkliwa i malatury wykonywane ręcznie.

Nowe formy i motywy dekoracyjne przedstawiają wyroby z okresu Czesława Freudenreicha. Zdobnictwo oparto na różnorodności kompozycji i połączeń kolorystycznych. Dominowały bukieciki, rozetki, koszyczki z kwiatkami, gałązki, liście i wieńce. Wśród kwiatów pojawiają się najczęściej róże, pierzaste chryzantemy, astry i rumianki. Główne motywy dekoracyjne wykonywano ręcznie i łączono ze zdobieniem nanoszonym przez szablon.

W wyniku rozpowszechnienia się motywów ludowych wyroby fabryki traciły swoją lekkość. Wzory prostych malatur kwiatowych nawiązujące do dekoracji wykorzystywanych w garncarstwie, hafcie i malarstwie ludowym stały się dominującymi dla kolskiej produkcji. Charakterystycznym obiektem dla tych wyrobów jest dzbanek „Kogut” posiadający dekorację reliefową, często podmalowaną, przedstawiającą kurę i koguta.

Najstarszy i najnowszy asortyment Fabryki Fajansu w Kole dający wyobrażenie o różnorodności i jakości kolskiej produkcji jest prezentowany na wystawie pt. „W barwach kolskiego fajansu” - ze zbiorów Muzeum Technik Ceramicznych w Kole.