Do 10.09: Plakat polityczny lat 80-tych - wystawa

Począwszy od dnia 31 lipca br. Muzeum Podkarpackie w Krośnie prezentuje nową wystawę czasową, poświęconą propagandzie politycznej lat 80-tych, wyrażoną za pośrednictwem plakatu.

Idea przygotowania ekspozycji na czas letni zrodziła się nie przez przypadek. W miesiącu sierpniu przypadają bowiem rocznice przełomowych wydarzeń na polskiej scenie polityczno-społecznej: kumulacji protestów niezadowolonego społeczeństwa, strajków na Wybrzeżu ’80 czy powstania związku zawodowego ”Solidarność”. Pamięć o tych trudnych dla Polski chwilach zainicjowała potrzebę dłuższej refleksji nad okresem ostatniego dziesięciolecia istnienia PRL-u i przypomnienia jego złożonej problematyki.

Ekspozycja przedstawiająca plakaty polityczne z lat 80-tych, podzielona została na dwie części. Pierwsza część, znajdująca się w pierwszej sali wystawowej, skupia zabytki, wyrażające idee i hasła propagandy władz rządzących.

Na tle ciekawie zaaranżowanych symboli systemu komunistycznego, jak: fragment sceny z mównicą do odczytów polityków podczas historycznych dziś zjazdów i wieców oraz elementy dekoracyjne posterunku milicyjnego, prezentowane są liczne plakaty upamiętniające święta narodowe oraz afirmujące socjalistyczny patriotyzm, proletariacki internacjonalizm, potrzebę pogłębiania przyjaźni ze Związkiem Radzieckim, upowszechnianie idei pokoju i zwalczanie amerykańskiego i zachodnioeuropejskiego imperializmu.

Druga część wystawy prezentuje myśl polityczną środowisk opozycyjnych. Analogicznie do poprzedniej sali, następna również wzbogacona została elementami oddającymi klimat konspiracyjnej walki z reżimem. Imitacja ceglanego muru oraz słupa ogłoszeniowego przypomina nie tak odległe jeszcze czasy aktywnego oporu społecznego wobec scentralizowanej władzy komunistycznej. Rozwieszone wzdłuż sali plakaty wyrażają idee przywrócenia wolności i sprawiedliwości społecznej, walki o demokrację i prawo do wyrażania przekonań każdej treści. W powyższej części zgromadzone są zarówno plakaty z okresu jawne działalności ”Solidarności”, zaakceptowane przez cenzurę, jak i plakaty i afisze podziemne.

Prezentacja czasów wzmożonej walki z komunizmem za pośrednictwem grafiki użytkowej, jaką jest m.in. plakat wydaje się w ramach niniejszej wystawy odpowiednim zabiegiem. Plakat w całej swej historii pełnił rolę przede wszystkim środka propagandowego. Z plakatów i afiszów korzystała i PZPR i opozycja. Jako typowa „sztuka ulicy” potrafił on dotrzeć do największej liczby adresatów. I choć z czasem forma ta ulega dezaktualizacji, to jednak można przekonać się, że najlepsze jej przykłady wytrzymały próbę czasu i dziś wciąż rozpoznawane są jako dokumenty historii oraz przedmioty o walorach ideowo-artystycznych.

Wystawa plakatu politycznego w Muzeum Podkarpackim prezentuje dużą wartość historyczno-artystyczną. Zamierzonym jej celem jest zarówno informować, przywoływać historię, jak i ukazywać walory zapominanej czasem dziedziny sztuki, jaką jest właśnie plakat.

Ekspozycja zwrócona jest przede wszystkim do polskiego widza, choć nie tylko. Szczególne zaproszenie kierowane jest do osób, będących świadkami tamtych wydarzeń w celu retrospektywnego dziś spojrzenia na wydarzenia polityczne. Wystawa jest ponadto wyjątkową lekcją historii i powinna zainteresować dzieci i młodzież szkolną.

Eksponaty zgromadzone na wystawie pochodzą ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej i Fundacji Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego w Krakowie, Instytutu Pamięci Narodowej – Oddziału w Rzeszowie, Muzeum Plakatu w Warszawie, zbiorów prywatnych oraz Muzeum Podkarpackiego.