Do 10.11: ''Ocalone dziedzictwo'' - wystawa eksponatów kościoła farnego

Piwnica PodCieniami (Rynek 5) zaprasza na wystawę "Ocalone dziedzictwo" z okazji 500-lecia konsekracji kościoła parafialnego Świętej Trójcy (Fara) w Krośnie. Otwarcie wystawy odbędzie się 21 września 2012 (piątek) o godz. 10.30, a o godz. 12.00 w Auli PWSZ (ul. Kazimierza Wielkiego 4) odbędzie się konferencja "Kościół parafialny Św. Trójcy w Krośnie w panoramie dziejów miasta". Wystawę można odwiedzać do 10 listopada 2012.

Mało kto zdaje sobie sprawę jak wiele zabytkowych dzieł uratowano z Fary przed zniszczeniami wojennymi

Wystawa "Ocalone dziedzictwo" upamiętnia konsekrację kościoła Św. Trójcy, której 5 września 1512 r. dokonał Maciej Drzewicki – biskup przemyski i kanclerz Królestwa Polskiego.

Nagromadzone w kościele przez stulecia elementy wyposażenia wnętrz, począwszy od lat 70. XIX wieku skupiały coraz większą uwagę artystów, uczonych i konserwatorów zabytków (np. Aleksandra Gryglewskiego, Stanisława Tomkowicza czy Tadeusza Stryjeńskiego). W wyniku restauracji kościoła, przeprowadzonej na przełomie XIX i XX wieku, wycofano z kultu zespół dawnego wyposażenia wnętrza. Skutkiem tego – od 1899 roku – liczne nastawy ołtarzowe, rzeźby, obrazy, epitafia i sprzęty kościelne, pozbawione pierwotnej funkcji, nieprawidłowo przechowywane i nieumiejętnie restaurowane, narażone były na zniszczenie.

Zainteresowanie naukowe, jakim krośnieńska Fara cieszyła się już od schyłku XIX wieku, spowodowało, iż znalazł się człowiek, który podjął się trudu ocalenia tego wyjątkowego zespołu artystycznego. Było to tuż przed rozpoczęciem I wojny światowej. Wielomiesięczne starania profesora Feliksa Kopery (Dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie) zakończyły się powodzeniem jesienią 1915 r. Bezcenna kolekcja zabytków została zakupiona do zbiorów pierwszego na ziemiach polskich Muzeum Narodowego. Tym samym ziściło się marzenie krakowskiego uczonego, który w lipcu 1914 roku, w liście skierowanym do Zarządu Kościoła Parafialnego w Krośnie, wyraził nadzieję: […] że zbiory Fary krośnieńskiej zostaną naprawdę ocalone i po wieki będą opowiadały na królewskim Wawelu o przeszłości Krosna i jego kulturze.

Obecnie, jedynie wiedzy, intuicji i dalekowzroczności profesora Kopery, zawdzięczamy fakt, że znaczna część artystycznej spuścizny dawnego Krosna ocalała i jest tak licznie reprezentowana w zbiorach najstarszego i najważniejszego polskiego muzeum.

Celem wystawy zorganizowanej przez Muzeum Rzemiosła w Krośnie, przy współpracy doktora Piotra Łopatkiewicza – historyka sztuki, wykładowcy w Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Pigonia w Krośnie, było zwrócenie uwagi na nieznany większości mieszkańcom Krosna, aspekt artystycznej przeszłości miasta. Niewiele osób wie, że od 1915 roku Muzeum Narodowe w Krakowie przechowuje tak imponujący zespół zabytków krośnieńskich, liczący blisko 300 jednostek inwentarzowych.

Wnętrze kościoła farnego obecnie

Kolekcję cennych elementów wyposażenia kościelnego dopełnia unikatowy księgozbiór Fary Krośnieńskiej, który współtworzył niegdyś bibliotekę miejscowego Bractwa Kapłańskiego. Pośród stu kilkudziesięciu zachowanych woluminów, pieczołowicie przechowywanych w Dziale Starych Druków Muzeum Narodowego w Krakowie, znajdują się unikatowe inkunabuły z końca XV wieku.

Cennym uzupełnieniem fotografii i eksponatów pozyskanych z Muzeum Narodowego w Krakowie są wycofane z kultu zabytki Fary krośnieńskiej, udostępnione na wystawę dzięki życzliwości proboszcza Parafii Św. Trójcy. Wśród nich uwagę zwraca, ujawniona przed kliku laty, teraz prezentowana po raz pierwszy, drewniana rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem, będąca dziełem małopolskiego warsztatu z ok. 1470 roku. Innym ważnym eksponatem jest malowane Epitafium dzieci Roberta Wojciecha Portiusa (ok. 1640r.), od lat pozostające poza wyposażeniem wnętrza kościelnego, które oglądać możemy na wystawie.

Wśród eksponatów z kościoła Farnego, będących w posiadaniu Muzeum Rzemiosła w Krośnie są także unikatowe gotyckie detale kamienne z 1. połowy XV wieku, ujawnione w toku ostatnich badań architektonicznych świątyni, czy choćby dwa okazałe feretrony barokowe (obrazy obustronne w ozdobnych ramach) ukazujące wysokie możliwości snycerstwa i malarstwa krośnieńskiego przełomu XVII i XVIII wieku.

Konferencja odbędzie się w auli krosnieńskiej PWSZ

Z programem konferencji towarzyszącej wystawie można zapoznać się tutaj.