29.11: ''Wieczór karpacki'' - spotkanie w ramach wystawy ''Od Łemkowszczyzny po Huculszczyznę''

Muzeum Podkarpackie w Krośnie (ul. Piłsudskiego 16) zaprasza na wystawę "Od Łemkowszczyzny po Huculszczyznę", która prezentuje archiwalne fotografie prof. Romana Reinfussa. Szczególnym punktem wydarzenia jest "Wieczór karpacki", który odbędzie się 29 listopada 2012 (czwartek) o godz. 17.00. Wystawa fotografii będzie czynna do stycznia 2013.

Roman Reinfuss w trakcie badań terenowych. Lata 30. XX wieku

Wystawa obejmuje pokaz reprodukcji archiwalnych zdjęć wykonanych przez prof. Romana Reinfussa w latach 1930–1939 na obszarze Pogórza Karpackiego, Beskidu Niskiego, Bieszczadów i pogranicza Gorganów i Czarnohory. Zdjęcia pochodzą z negatywów szklanych i celuloidowych zakupionych od rodziny w 2000 r. po śmierci profesora przez Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.

Fotografie dotyczą kultury materialnej i duchowej Pogórzan, Dolinian, Łemków, Bojków i obszaru pogranicza bojkowsko-huculskiego. Posiadają duże znaczenie w poznaniu grup etnograficznych zamieszkujących południowo-wschodnią Polskę do 1939 r. i okresu deportacji ludności obrządku wschodniego po zakończeniu II wojny światowej.

"Wieczór karpacki"

● Krystyna Reinfuss-Janusz (Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie) - "Na granicy Huculszczyzny"
● Hubert Ossadnik (Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku) - "Nieznana Łemkowszczyzna między Osławą a Jasiołką"
● dr Tadeusz Łopatkiewicz (Krosno) - "Profesor Roman Reinfuss – pionier badań nad ludową rzeźbą kamienną w Polsce"
● Justyna Cząstka-Kłapyta (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ, Kraków) - "Kolęda huculska – relikt kultury słowiańskiej"
● dr Piotr Kłapyta (Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków) - "Prezentacja instrumentów muzycznych z Karpat Wschodnich - trembita, dudka, róg, telenka, flojera, drymba, dwojnica, zazulka"

Wola Matiaszowa k. Leska. Zaprzęg wołów. Fot. R. Reinfuss, 1935 r. (Archiwum MBL w Sanoku)

Prof. Roman Reinfuss urodził się w 1910 r. w Przeworsku. Dzieciństwo spędził w Gorlicach i Tarnowie. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1935 r., a następnie kontynuował studia etnograficzne pod kierunkiem Kazimierza Dobrowolskiego. W 1945 r. ukończył je i rok później obronił doktorat na podstawie pracy „Łemkowie jako grupa etnograficzna”. Był profesorem UMCS w Lublinie i Uniwersytetu Wrocławskiego. W latach 1946–1980 pełnił funkcję kierownika Pracowni Sztuki Ludowej w Instytucie Sztuki PAN. Jego działalność naukowa i badawcza związana była z kulturą ludową Karpat i sztuką ludową w Polsce. Był autorem wielu publikacji książkowych i artykułów. Zmarł w 1998 r. w Krzywaczce. Pochowany został na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Kulaszne k. Komańczy. Para łemkowska. Fot. R. Reinfuss (Archiwum MBL w Sanoku)

W przygotowanej ekspozycji uwagę zwracają zdjęcia, które obrazują codzienne życie mieszkańców karpackich wsi, obiekty sakralne w postaci cerkwi, kapliczek, zabudowę małomiasteczkową, nieistniejące karczmy i dwory.

Bojkowszczyzna reprezentowana jest zbiorem zdjęć wykonanych w latach 1937-1938 w bieszczadzkich miejscowościach Berehy Górne, Sianki, Krywe, Tworylne, Wetlina i Wołosate. Widać na nich wiejską zabudowę, szczegóły strojów codziennych i świątecznych oraz sceny związane z pasterstwem na bieszczadzkich połoninach w rejonie Tarnicy.

Szymbark k. Gorlic. Drewniana karczma. Fot. R. Reinfuss, 1932 r. (Archiwum MBL w Sanoku)

Szczególnie interesujące są prezentowane po raz pierwszy fotografie dotyczące pogranicza bojkowsko-huculskiego. Na wystawie znajdują się również zdjęcia obrazujące działalność Straży Granicznej w Karpatach Wschodnich i Zjazdu Górskiego, który odbył się w 1938 r. w Nowym Sączu oraz szczegóły związane z przemysłem naftowym z rejonu Gorlic.

Autor zdjęć z aparatem fotograficznym i szklanymi negatywami od lat 30-tych dokumentował tradycyjną kulturę ludową polskich Karpat. Prezentowany archiwalny materiał jest bardzo cennym i unikatowym źródłem informacji dla badaczy, etnografów, historyków i krajoznawców. Jest zarazem dowodem wielkiej pasji naukowej i osobistego zaangażowania.

Pogórzanin ubrany w cuwę i magierkę. Fot. R. Reinfuss, 1936 r. (Archiwum MBL w Sanoku)

Uzupełnieniem wystawy jest pokaz zabytków etnograficznych w postaci strojów ludowych i interesujących wyrobów kultury materialnej pochodzących ze zbiorów Zabytkowej Chyży Łemkowskiej Tadeusza Kiełbasińskiego w Olchowcu w Beskidzie Niskim oraz kolekcjonerów prywatnych.

Patronat medialny