Do 30.09: ''Bursztyn - złoto północy'' - wystawa jantaru

Muzeum Podkarpackie w Krośnie (ul. Piłsudskiego 16) zaprasza na wystawę "Bursztyn – złoto północy", którego bohaterem jest jantar bałtycki w każdej formie: ozdób, biżuterii, amuletów oraz surowych form naturalnych, w których często zamieszkują zakonserwowane w żywicy organizmy sprzed milionów lat. Wernisaż ekspozycji odbędzie się 23 lipca 2013 (wtorek) o godz. 17.00 w Pałacu Biskupim. Wystawa potrwa do końca września.

Bursztyn bałtycki jest skamieniałą żywicą produkowaną przez kilka gatunków drzew iglastych objętych wspólną nazwą „sosna bursztynodajna”. Drzewa te rosły w ogromnych puszczach, zwłaszcza na terenach obecnej Skandynawii i Ukrainy. Żywica produkowana przez nie podczas wielu milionów lat w ogromnych ilościach, była przenoszona przez potoki i rzeki do ciepłego morza, które w eocenie pokrywało większą część obecnej Europy. Przez ponad 40 mln lat żywica ulegała różnym procesom fizycznym i chemicznym, które w efekcie spowodowały jej przemianę w znany nam dzisiaj bursztyn.

Jantar towarzyszył człowiekowi od tysięcy lat. Ta skamieniała żywica wykorzystywana jest stale w jubilerstwie, sztuce i medycynie. W XX wieku bursztyn zafascynował także naukowców, gdyż ukryte jest w nim świadectwo życia sprzed 40 mln lat (tzw. inkluzje), czyli owady i tkanki roślinne zatopione i zakonserwowane w żywicy.

Bursztyn fascynował i fascynuje swoją kolorystyką, kształtem oraz zawartością. Widok bursztynu nasuwa wiele pytań: jak powstał, co spowodowało jego nieprawdopodobną różnorodność, z czego wynikają jego unikatowe kształty, wreszcie jakie tajemnice kryją inkluzje zamknięte w nim od ponad 40 mln lat.

Bursztynem interesują się wszyscy. Geologowie i geochemicy badają jego skład chemiczny i warunki, w jakich powstawał. Archeolodzy i historycy badają ozdoby i dzieła sztuki, które są wyrabiane z bursztynu od tysiącleci. Dla zwykłych ludzi bursztyn stanowi piękną pamiątkę z wakacji lub też wyszukaną ozdobę, a dla paleontologów jest kopalnią wiedzy dotyczącej wymarłej flory i fauny.

Inkluzje, które zachowały się w bursztynie bałtyckim (zwykle w idealnym stanie), umożliwiają poznanie środowiska przyrodniczego eocenu. Porównując gatunki zachowane w bursztynie z żyjącymi współcześnie zwierzętami i roślinami, dowiadujemy się w jakim tempie przebiegała ewolucja niektórych grup organizmów.

Inkluzje - życie zatopione w żywicy

Człowiek od zarania swoich dziejów starał się odkryć tajemnicę pochodzenia bursztynu. Nazywano go różnie w różnych językach i kulturach, ale zawsze wskazywano na te same właściwości: był lekki, ciepły w dotyku, wydzielający podczas spalania aromatyczny dym i krył w sobie tajemnicę życia.

Od paleolitu bursztyn odgrywał bardzo ważną rolę handlową i kulturową na terenie Europy, przez którą przebiegały tzw. „szlaki bursztynowe”. Był środkiem płatniczym, materiałem służącym do wyrobów amuletów, figurek, biżuterii. Był używany w medycynie i magii. Jego znaczenie daleko przekraczało znaczenie innych minerałów i produktów.