Koncert Wigilijny Kropli Jazzu - recenzja i fotoreportaż

19 grudnia br. (piątek) odbył się jazzowy i góralski Koncert Wigilijny zorganizowany przez inicjatywę Kropla Jazzu. Gościem specjalnym koncertu była Hania Rybka Chowaniec z zespołem Jana Kurpiela "Bułecki". Publikujemy recenzję Tadeusza Łopatkiewicza i fotoreportaż Bogusława Orłowskiego.

Jazz i kolędy

Z ostatniego – wigilijnego – koncertu, jaki Inicjatywa Kropla Jazzu przygotowała przed Świętami dla swej publiczności, wychodziłem szczególnie usatysfakcjonowany. Rzadko bowiem wielbiciel jazzu i etnograf – w jednej osobie – może mieć taką frajdę: w trakcie jednego wieczoru wystąpił w Krośnie jazzowy Kwintet Maćka Łukaszewicza i górolska muzika Jana Karpiela Bułecki. Dwa światy muzyczne, dwie różne tradycje artystyczne i wykonawcze – a mimo to do pogodzenia, co więcej – wspaniale się uzupełniające.

Piętnasty (!!!) już Koncert Wigilijny otworzył Kwintet Kropli Jazzu, w którym obok tworzących go muzyków: Macieja Łukaszewicza (pianino) Dawida Klimkowskiego (gitara basowa) i Filipa jr Łukaszewicza (perkusja), wystąpili goście specjalni – wokalistka Iza Jakubowicz oraz saksofonista Zygmunt Podulka. To doskonały pomysł, aby zapraszać do wspólnego grania muzyków spoza grupy, uprawiających jednak gatunki okołojazzowe i w naturalny sposób pozostających w klimatach krośnieńskiego Kwintetu. Dzięki temu, dane nam było posłuchać świątecznie dobranych standardów jazzu amerykańskiego, a także utworów polskich wykonawców (m.in. Wojciecha Karolaka), które żywiołowo zaprezentowała nam Iza Jakubowicz. Wokalistki tej słuchałem po raz pierwszy, ale od razu przypadła mi do gustu, zarówno temperamentem wokalnym, jak i barwą głosu (okolice altu), przypominającym najlepsze wykonawczynie polskiej sceny jazzowej – Krystynę Prońko, czy Hannę Banaszak. Były więc przede wszystkim utwory związane ze zbliżającym się Bożym Narodzeniem, były też kolędy, w lekko jazzowej aranżacji muzycznej, śpiewane na pół czarnym głosem Izy. Publiczności bardzo podobały się też instrumentalne solówki Macieja Łukaszewicza oraz Zygmunta Podulki, drugiej – obok młodej wokalistki – gwiazdy wieczoru, wielokrotnie nagradzane gromkimi brawami.

W trakcie przerwy, diametralną zmianę klimatu zwiastowały w foyer sali koncertowej tace z grubo pokrojonym w plastry oscypkiem, który natychmiast począł znikać w tempie allegro... Specyjał ten doskonale przygotował słuchaczy do tego, co miało nastąpić niebawem. A następnego wykonawcę zapowiedział Maciek Łukaszewicz krótko: Przed państwem legenda góralskiej muzyki – Jan Karpiel Bułecka. „Legenda” weszła na scenę w stroju ludowym, kłobuku na głowie i skrzypcami w garści, natomiast z miejsca sprostowała – Legenda to jo jesce nie jestem, kiedyk zyw... I od tych pierwszych słów, wypowiedzianych gwarą prosto i dowcipnie, atmosfera na sali ustaliła się momentalnie, co tym dziwniejsze było dla mnie, że młodzież raczej trudno do miłośników muzyki ludowej zaliczyć. Ja sam byłem natomiast w siódmym niebie, bo Jan Karpiel Bułecka przywiódł ze sobą nie tylko „bockującą” mu Hanię Rybkę Chowaniec (śpiew i zjawiskowe uśmiechanie się oczami) ale i pełny skład tradycyjnej górolski muziki – Wojciecha Topę (skrzypce sekund, śpiew), Bartłomieja Kudasika (skrzypce sekund, śpiew) i Józefa Chyca (basy, śpiew). Nie widziałem jeszcze co – i jak – będą grali? Czy zwrócą się ku muzyce z czasów swych spektakularnych sukcesów m.in. ze Zbigniewem Preisnerem oraz Mieczysławem Nowakowskim (prawykonanie Harnasi Karola Szymanowskiego), czy może przypomną jazzowe aranżacje, jakie wykonywali wespół ze Zbigniewem Namysłowskim (płyta roku 1995), czy też powrócą do rytmów niedawnego tournee po Hiszpanii, jakie odbyli z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Śląskiej pod dyrekcją Mirosława Błaszczyka (program Korzenie)? Ale nie! Zagrali tradycyjnie, po swojemu, bez udziwnień i zapożyczeń. Doceniam dokonania Trebuniów Tutków, ale w klimatach góralskiego reggae nie gustuję... Niech już tam lepiej każdy gra to, w czym wyrósł i co mu najlepiej służy, przystoi i wychodzi...

Dla ludzi dólskich muzyka podhalańska to zjawisko trudno zrozumiałe, chociaż bez trudu rozpoznawalne. Poszczególne melodie góralskie – nuty, nucicki – zdają się powtarzać bez końca ten sam temat muzyczny i rytmiczny schemat, oryginalny wprawdzie, ale nużący słuchaczy trzeźwych lub nieprzygotowanych. Inaczej dla etnografa! Dla mnie ucztą prawdziwą było to wszystko, co muzika Bułecki zagrała i zaśpiewała. A było tego bogactwo całe: nuty ozwodne, drobne, krzesane, zielone i zbojnickie – nazywane tak na Podhalu od figur tanecznych. Były nuty wierchowe, były te co się gra po dwa, po śtyry, była i nuta wiecna, oraz szczególna w charakterze: Abo mnie zabijom, abo jo kogosi... Kto chciał dosłuchał się też nucicki Sabałowej, Matejowej, Dziadońcynej – bo takie nazwy noszą na Podtatrzu tradycyjne maniery wykonawcze, bądź też kilkutaktowe melodie, których Bronisława Dziadoń z Bukowiny, albo też Jan Krzeptowski byli twórcami, czy szczególnie częstymi wykonawcami. Jan Karpiel Bułecka przypomniał też muzyczne dokonania najwybitniejszego skrzypka Zakopanego – Bartusia Obrochty, w tym instrumentalną kolędę jego kompozycji, w połowie graną na nutę kiej się śpiewo, a w połowie na nutę kiej się tońcy.

Oprócz muzyki był też tradycyjny góralski śpiew – piękny głos Hani Rybki Chowaniec, która na zmianę z prymistą zachwycała salę wokalnymi popisami. Repertuar muziki Bułecki powiódł nas po głównych nurtach ludowej muzyki Podhala, by w końcu dłużej zatrzymać się na kolędach i pastorałkach, a także wierszowanych życzeniach kolędniczych, których niekończące się zwrotki Na scyńście na zdrowie... skierował do widzów Jan Karpiel. Niezapomnianych przeżyć dostarczył też Krywań oraz kolędy śpiewane przez Hanię razem z salą pełną słuchaczy – Hej! Malućki, malućki, czy Gdy piękna Panna... Różne już temperatury na koncertach Kropli Jazzu bywały, ale wspólnego kolędowania muzyków z widownią jeszcze nie słyszałem. I nie wnet je zapomnę, podobnie jak tę niepowtarzalną atmosferę góralskiego koncertu w Krośnie, na pięć dni przed Wigilią...

Wychodząc ze Szkoły Muzycznej, po niemal trzygodzinnym koncercie, rozejrzałem się wokół po pięknie zimowego entourage i przypomniały mi się słowa znanego góralskiego filozofa z Łopusznej: Jakby świata nie było, to by było skoda. Kwolić Boga, ze jest! A jesce więkso byłaby skoda, kieby na tym świecie nie było gór ani góroli. I tymu se śpiewajom:
„Kie pudziemy z tela, to nos będzie skoda
Po górak, dolinak, płakać będzie woda”.

Płaczcie i wy, którzy w ten piątkowy wieczór trwoniliście czas przed telewizorem. Jest czego żałować! Hej!

Galeria zdjęć