4.08: Kino letnie w Fermencie

4 sierpnia 2014 (poniedziałek) o godz. 21:00 odbędzie się kolejna edycja kina letniego w ogródku Fermentu. Tym razem do obejrzenia 2 filmy nawiązujące do tematyki społeczności żydowskiej. Wstęp wolny. W razie niepogody pokaz zostanie przeniesiony do wnętrza klubokawiarni.

Najbliższy pokaz filmowy będzie nietypowy. Nie będzie komediowych etiud, animacji ani teledysków. Będą za to dwa wyjątkowe filmy dotyczące polskiej społeczności żydowskiej.

Krosno 1932 – film rodziny Mahlerów

Czas trwania: 15:41

Jest to jak do tej pory najstarszy znany film o Krośnie – biały kruk i prawdziwy historyczny skarb. Materiał nagrany został w 1932 roku przez rodzinę Mahlerów – krośnieńskich Żydów, którzy prowadzili w naszym mieście rzeźnię i sklep mięsny na dzisiejszej ul. Pawła z Krosna.

Film jest obecnie w posiadaniu Muzeum Podkarpackiego, które otrzymało ten bezcenny materiał w 2008 roku od Warrena Blumenfelda – wnuka Simona Mahlera, który w 1912 roku wyemigrował do USA, tam kupił kamerę i przyjechał z nią jesienią 1932 r. do rodzinnego miasta, aby je uwiecznić.

Na filmie widać m.in. Rynek, liczne kamienice, stację kolejową, targ oraz imprezę okolicznościową z okazji odsłonięcia pomnika Ignacego Łukasiewicza.

Niezwykłość nagrania i jego znaczenie dla historii miasta potęguje fakt, że film ma 82 lata!

Więcej o filmie i jego autorze w artykułach:
● Jak wyglądało Krosno w 1932 roku. Jest film
● Uciekali do Ameryki, teraz wracają do korzeni

Archiwum istnień

Scenariusz i reżyseria: Justyna Łuczaj–Salej
Produkcja: TVP 1 oraz PISF
Film dokumentalny, 54 min

W 2007 roku do Polski dotarły sensacyjne materiały zgromadzone w latach 1941-1944 przez nazistowskich antropologów. 88 pudeł z kolorowymi slajdami, czarno-białymi fotografiami, testami psychologicznymi, socjologicznymi, odbitkami palców i włosami w kopertach. Materiały te odnalazła kilka lat wcześniej amerykańska antropolożka Gretchen Schafft. Przed nią nikt nie zaglądał do pudeł od czasów wojny.

"Archiwum istnień" to impresyjna opowieść o nieznanej dotychczas działalności antropologów nazistowskich z Sekcji Ras i Ludoznawstwa działającej w Krakowie w czasie II wojny światowej, w miejsce zlikwidowanego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Nazistowscy antropolodzy szukali w anektowanej przez Niemcy Polsce przedstawicieli czystej aryjskiej rasy. Naukowcy przemierzali dziesiątki wsi Generalnego Gubernatorstwa, wykonywali tysiące fotografii, testów i pomiarów, aby odzyskać zagubionych w morzu polskiej krwi aryjczyków. Podchodzili do tego zadania bardzo metodycznie, skrupulatnie i euforycznie.

Apogeum absurdu tej akcji zostało osiągnięte w tarnowskim gettcie, gdzie antropolodzy poszukiwali śladów aryjskiej rasy wśród skazanych na śmierć Żydów.

Po latach, bohaterowie filmu poddani wówczas przymusowym badaniom oglądają swoje fotografie, fotografie bliskich i inne materiały zgromadzone na ich temat. Nie mieli świadomości jak dokładnie zostali zdokumentowani i opisani. Pseudonaukowa dokumentacja z biegiem czasu paradoksalnie nabrała wartości artystycznej i emocjonalnej. Piękne portrety, sceny rodzajowe. Bohaterowie filmu sięgają pamięcią do czasów wojny. Oglądane fotografie przywołują wspomnienia o bliskich, ale również dramatyczne wydarzenia sprzed lat.

Najistotniejszym problemem, który wyłania się z odległej historii, jest sprawa rozdarcia pomiędzy ludźmi, z których część korzystała z szansy na lepsze życie będąc skategoryzowanymi jako aryjczycy, a część tą szansą gardziła.

Lektorami filmu są: Grażyna Szapołowska, Katarzyna Herman i Mariusz Benoit.

Premiera "Archiwum istnień" odbyła się w TVP1 w 2010 roku, kolejne emisje odbywały się na antenie TVP Kultura, TVP INFO i TVP Historia – łącznie 25 razy.

Pokaz filmów odbywa się w ramach wystawy mobilnej "Muzeum na kółkach", która gości w Krośnie w dniach 3-6 sierpnia 2014.