Kwiecień: ''Znaki Chrystusa'' - wystawa w Muzeum Podkarpackim

30 marca br. (wtorek) w Muzeum Podkarpackim w Krośnie otwarto wystawę czasową zatytułowaną "Znaki Chrystusa". Eksponaty udostępnione zostały przez Muzeum Zamkowe "Kamieniec", Muzeum Podkarpackie w Krośnie i kolekcjonerów prywatnych.

Wystawę otwiera zbiór 23 krzyży żelaznych z przeł. XIX/XX w. wykonanych przez wiejskich kowali na obszarze Pogórza Karpackiego, Beskidu Niskiego i Bieszczadów. Są doskonałym przykładem kowalskiej sztuki ludowej z pogranicza kultur Wschodu i Zachodu. Pochodzą ze zwieńczeń zniszczonych, murowanych i drewnianych kapliczek oraz krzyży przydrożnych. Większe natomiast z wież i kopuł cerkwi łemkowskich. Na uwagę zasługuje krzyż z cerkwi z 1780 r. w Nieznajowej w Beskidzie Niskim p/w śś. Kosmy i Damiana. Była to jedna z najpiękniejszych cerkwi na Łemkowszczyźnie. Wybudowana została przez Teodora Rusinkę z Biesiadki (wschodnia Słowacja). Zniszczona po 1965 r.

Częstym motywem występującym na krzyżach są promienie słońca oraz półksiężyc, który symbolizuje w potocznym znaczeniu zwycięstwo chrześcijaństwa nad pogaństwem.

Pokazano także krzyżyki z różańców i małe drewniane krzyże cerkiewne, obrządku prawosławnego i greckokatolickiego, spośród których uwagę zwraca pięknie zdobiony krzyżyk huculski – wykonany w XIX w. Sztukę ludową uzupełnia zbiór drewnianych kapliczek. Wykonane zostały w II poł. XIX w. przez wiejskich artystów. Najciekawsza pochodzi z 1887 r. z Moderówki k. Krosna. Wykonana została w duchu ludowego baroku. Nie zabrakło też prymitywnych ludowych rzeźb z przedstawieniami Chrystusa. Najbardziej popularnym tematem jest Chrystus Frasobliwy i Chrystus ukrzyżowany.

Z grupy malarstwa sakralnego najcenniejsza jest prezentowana publicznie po raz pierwszy zasłona wielkopostna, wykonana na przeł. XVIII/XIX w. Służyła do przysłaniania wizerunku Chrystusa ukrzyżowanego w końcowym etapie Wielkiego Postu. Jest to cenny zabytek, który znacznie podnosi rangę i znaczenie wystawy. Malarstwo z XVIII w. reprezentuje obraz Salvatora Mundi i Biczowanie Chrystusa. Natomiast wykonany w ciemnej ludowej konwencji Chrystus Milatyński pochodzi z poł. XIX w.

Najstarszym zabytkiem prezentowanym na ekspozycji jest gotycka podstawa do kielicha, wykonana w 1560 r. i drzeworyt z Pasją z XVI w. Ponadto zgromadzono wota, monstrancje, kielichy i pacyfikał z XVIII w. Ozdobą kolekcji jest lwowska chorągiew bernardyńska z przedstawieniem św. Franciszka, ornat i kapa z XVIII w. Wystawę zamyka zbiór modlitewników i misternie wykonanych obrazków koronkowych z XIX w.