Zabytki Krosna

Dawne kolegium jezuickie

Dawne kolegium jezuickie. Ulica Kazimierza Wielkiego

Pierwotne kolegium drewniane zostało wzniesione w latach 1630-34, wzdłuż dawnej ulicy Sukienniczej, spłonęło w roku 1638. Kolejne, murowane zbudowano dopiero w latach 1660-67 z fundacji Stanisława Zaremby, sędziego ziemskiego sandomierskiego. Skrzydło wschodnie - zachowane do dzisiaj - zostało wzniesione w międzymurzu fortyfikacji krośnieńskich, skrzydło południowe - którego dolne fragmenty zostały wchłonięte w wieku XIX przez budynek Szkoły Tkackiej - oparto na wewnętrznym murze obronnym. W części północno-wschodniej założenia, w miejscu dzisiejszego dziedzińca szkolnego, z tej samej fundacji wzniesiono kościół jezuicki p.w. Niepokalanego Poczęcia N.P. Marii. W 1773 roku po kasacie zakonu jezuitów, gmach kolegium mieścił przez kilkadziesiąt lat szkołę, a następnie szpital wojskowy. W roku 1807 Austriacy zburzyli kościół jezuicki, a jego wyposażenie sprzedane zostało na licytacji. Krosno utraciło w ten sposób niezwykle cenny zespół sakralnej sztuki barokowej o wybitnych walorach artystycznych. W 1849 pożar strawił częściowo gmach dawnego kolegium. Najbardziej zniszczone skrzydło południowe zostało odbudowane w końcu XIX wieku, z wykorzystaniem dobrze zachowanych XVII-wiecznych sklepionych piwnic.

Widok z ul. Podwale, w dolnej części fotografii widoczne mury obronne

Budynek dawnego kolegium jezuickiego - dominanta architektoniczna w panoramie miasta od strony południowo-wschodniej - stanowi ważny element historycznego założenia urbanistycznego. Przez wiele lat był ośrodkiem kształtowania postępowych - jak na owe czasy - myśli, uczelnią jezuicką odznaczającą się w kraju wyjątkowo wysokim poziomem nauczania.

Obecnie budynki są siedzibą Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie.

• Lista zabytków