Zabytki Krosna

Relikty murów obronnych

Relikty murów obronnych. Ulica Podwale

Krosno należy do grupy dwudziestu dwóch miast polskich, których fortyfikacje zaczęto wznosić z inicjatywy Kazimierza Wielkiego.

Od lat 60-tych XIV wieku do początku XV stulecia powstał pierwszy, wzmocniony prostokątnymi basztami i dwoma bramami (Krakowską i Węgierską) murowany obwód obronny. W ciągu wieku XV umocnienia te były rozbudowywane i naprawiane, wzmocnione fosami i wałami ziemnymi. W latach 1531-1565 od strony południowej i zachodniej miasto zostało wzmocnione drugą murowaną linią fortyfikacji - powstał zewnętrzny mur miejski. Fakt to niezmiernie istotny - świadczący o wyjątkowej pozycji miasta w połowie wieku XVI - bowiem drugie obwody obronne posiadały tylko najznaczniejsze miasta dawnej Rzeczypospolitej. Wiek XVIII przyniósł ostateczny kres funkcjonowania fortyfikacji murowanych typu średniowiecznego. Od końca tegoż stulecia krośnieńskie mury były stopniowo rozbierane, a umocnienia ziemne niwelowane.

Z potężnego niegdyś obwodu warownego pozostały do dzisiaj jedynie skromne resztki - wchłonięte na ogół przez późniejszą zabudowę - odkrywane sukcesywnie podczas prac archeologicznych. Wielokrotnie podnoszona inicjatywa choćby częściowej rekonstrukcji umocnień, jak na razie nie doczekała się realizacji. W tym kontekście doniosłe znaczenie ma odsłonięcie i konserwacja odcinka XIV-wiecznego muru obronnego i fragmentu baszty prostokątnej, zachowanych na dziedzińcu dawnego Pałacu Biskupiego. Bezprecedensowe prace wykonano pod kierunkiem naukowców z Pracowni Archeologiczno-Konserwatorskiej Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu. Podobna, jednak nieco mniej udana, próba miała także miejsce w przypadku odkrytego ostatnio muru zewnętrznego przy ul. Podwale. Historyczna linia przebiegu umocnień została, na kilkudziesięciometrowym odcinku, uczytelniona w murze oporowym skarpy staromiejskiej przez zastosowanie odmiennego wątku kamiennego.

• Lista zabytków