Filozofia portalu

Filozofia portalu wyrażona została przez jego twórcę - Adriana Krzanowskiego - w artykule pt. "Portale przyszłości", który ukazał się w Magazynie Użytkowników Internetu .net w maju 2000 roku (nr 2/2000, s. 114-115).

Portale przyszłości

Będzie ich mnóstwo. Pojawią się portale tematyczne, zapewniające dostęp do specjalistycznych informacji. Największą popularność zdobędą jednak portale lokalne.

Pomimo, że trudno jest dziś prognozować, jak będzie wyglądał Internet za rok, dwa, a tym bardziej dziesięć lat, można się pokusić o pewne próby przewidzenia kierunku ewolucji niektórych elementów ogólnoświatowej sieci. Spróbujmy przeanalizować ewolucję portali internetowych, czyli stron, o których potocznie mówi się "bramy do informacji".

Definicja portalu internetowego nie jest sformułowana. Nie jest to tylko zbiór opisanych odnośników do stron o różnej tematyce, ale strona, dzięki której odnajdziemy interesujące nas informacje, przy czym podkreślam, że chodzi o stronę, "dzięki" której możemy odnaleźć potrzebne nam w danej chwili informacje, a nie stronę gdzie znajdziemy tę informacje, gdyż taka formuła byłaby zbyt szeroka i obejmowała chyba wszystkie strony www. Taka definicja jest również nieostra, bo czy strona Gazety Wyborczej www.gazeta.pl jest portalem czy nie [była mowa o starej wersji strony Gazety - przyp. red.]? Nie sposób tutaj odnieść się do problemu definicyjnego gdyż nie miejsce i czas na to. Zdajmy się na intuicję, choć to niezbyt poważny instrument w poważnych rozprawach.

Odwołajmy się do zmian, które zaszły w środkach masowego przekazu. Porównanie portali do tradycyjnych mediów jest uprawnione. Prasa, radio i telewizja dostarczają informacji podobnie jak portale. Pomijamy oczywiście różnice istotne dla tych mediów, takie jak forma czy sposób działania. Bierzemy pod uwagę istotę wszystkich mediów - dostarczanie informacji. Jakie więc zmiany czekają portale? W jakim kierunku będą one ewoluowały? Jak wyglądać będą portale przyszłości? Tradycyjne już dziś media - prasa, radio i telewizja - zmieniały się w ciągu całego czasu ich istnienia, a w szczególności w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Na początku były to faktycznie środki masowego komunikowania - docierały do szerokich rzesz ludzi, mówiły o wszystkim. Innymi słowy oferowały wszystko dla wszystkich. Na przykład radio. Na początku radio oferowało niewielki wybór programów dla tzw. mas. Radio było umasowione, kształciło masowe poglądy wyobrażenia, wiedzę. Z czasem powstawały nowe stacje, dzięki czemu odbiorcy mieli do czynienia z wyspecjalizowaniem radia i innych środków przekazu. Zamiast jednej, wielotematycznej gazety społeczeństwo ma do wyboru setki gazet i czasopism. Zamiast jednego kanału telewizyjnego, można wybrać jeden z dziesiątek czy setek kanałów oferowanych przez telewizję kablową czy satelitarną. Zamiast jednej ogólnopolskiej stacji radiowej - ogromną iloć programów radiowych.

Wraz z procesem odmasowienia środków przekazu następowała decentralizacja i rozproszenie mediów. Mamy więc dziś nie tylko stacje radiowe o zasięgu ogólnopolskim, ale także stacje regionalne i lokalne, a w nich programy tematyczne. Innymi słowy media dostosowały się do zróżnicowanych potrzeb określonych grup odbiorców.

Podobnie będzie z portalami. Dziś obserwujemy wojnę wielkich portali, takich jak Onet.pl czy Wirtualna Polska. Oferują one przede wszystkim wyszukiwarkę, wiadomości z rónych dziedzin (polityka, muzyka, pogoda itp.), zbiór grupowanych tematycznie odnośników. Wszystko to wydaje nam się niesamowicie wielką kopalnią informacji, kiedy jednak potrzebujemy znaleźć dane bardziej szczegółowe; informacje specjalistyczne czy coś specjalnego - wyszukiwanie takiej informacji przypomina bardziej igłę w stogu siana.

Portale czeka więc ten sam proces co tradycyjne media - centralizacja, rozproszenie, specjalizacja. Co to oznacza? Przede wszystkim pojawią się portale tematyczne, które będą oferować dostęp do specjalistycznych informacji: finanse, medycyna, sport itd. Już dziś słyszymy zapowiedzi uruchomienia takich portali. Znacznie większą jednak zmianą będzie to, że coraz więcej pojawiać się będzie portali lokalnych. Będą one oferować informacje skierowane do internautów z danego terenu. Spróbujmy nieco szerzej zastanowić się, jak będą wyglądać portale lokalne?

Istotą portali lokalnych jest zaspokojenie potrzeb informacyjnych użytkowników Internetu z danego terenu. Będzie więc to musiała być bardzo szeroka gama informacji obejmująca - na przykład - całe miasto. Przede wszystkim, internauci znajdą na takiej stronie lokalne wiadomości dotyczące polityki, wydarzeń kulturalnych czy sportu. Warto zauważyć, że ludzi bardziej interesują wiadomości z ich własnego miasta, ulicy czy podwórka niż - w pewien sposób abstrakcyjne - wiadomości ogólnokrajowe czy światowe, wyobraźmy sobie sytuację: internauta budzi się rano, włącza komputer, dowiaduje się, że ostatniej nocy został okradziony dom jego sąsiada. Możliwość szybkiej aktualizacji wiadomości w Internecie powoduje, że tradycyjne media - prasa w szczególności będą musiały się zmienić. Co więcej, portal może oferować usługę dostarczenia wiadomości prosto do skrzynki e-mail. Tak jak prenumerowaną gazetę dostarcza się pod drzwi domu. Wystarczy wypełnić odpowiedni formularz z oznaczeniem informacji, jakie nas interesują - np. sport, wydarzenia kulturalne, terminarz kina.

A co będzie jeśli internauta stanie się głodny podczas czytania wirtualnej gazety? Oczywiście, zamówi sobie przez sieć pizzę albo świeże bułeczki i jogurt z dostawą do domu w ciągu godziny. W taki sam sposób będzie mógł zrobić zakupy - wystarczy, że na stronie portalu wybierze sklep, zamówi odpowiednie towary, a po jakim czasie zostaną mu one dostarczone. Wirtualne sklepy w coraz większym stopniu wykorzystywać będą bowiem rynki lokalne. Zaletą takiego rozwiązania jest możliwość szybkiej dostawy towaru do klienta i łatwy sposób odpłatności - za towar klient zapłaci przy dostawie.

Nasz przykładowy użytkownik sieci zacznie planować dzień, wykorzystując portal. Najpierw sprawdzi prognozę pogody, oczywicie przygotowaną specjalnie dla danego terenu. Następnie sprawdzi, gdzie w najbliższej okolicy znajduje się bankomat - przypomniał sobie, że właśnie skończyła mu się gotówka. Później sprawdzi, jaki jest repertuar kina i teatru. Jeszcze tylko rzut oka na rozkład jazdy komunikacji miejskiej i nasz internauta dokładnie wie, co będzie dziś robił. Poszukując tych informacji, natknie się na banner reklamowy o wielkiej promocyjnej sprzedaży interesujących go książek w księgarni na drugiej stronie miasta. Postanawia więc, że po drodze wstąpi do restauracji na obiad. Spogląda więc do działu "Restauracje", sprawdza adresy i menu. Dzień ma już zaplanowany.

Przykład ten pokazuje, jak praktyczne zastosowanie może mieć lokalny portal. To oczywiście tylko wycinek możliwości. Lokalny portal to prawdziwe morze informacji lokalnych. Będzie można znaleźć, poprzez taki portal (prawie) wszystkie informacje, które ułatwić mogą nam codzienne życie w określonym terenie, w warunkach określonej społeczności lokalnej.

Lokalny portal składać się będzie z działów, takich jak: wiadomości bieżące (polityka, sport, imprezy kulturalne itp.), praktyczne informatory (rozkłady jazdy, spis aptek, sieć bankomatów itp.), informatory instytucji (policja, urząd pracy, straż miejska itp.), lokalne sklepy internetowe, katalog stron lokalnych i - być może - lokalną wyszukiwarkę. Portal taki stworzy ogromne możliwości reklamowe, szczególnie dla firm i sklepów działających na danym terenie. Potencjał reklamowy portalu lokalnego może być znacznie większy niż lokalnej prasy, radia czy telewizji. Portal może oferować reklamę stosunkowo tanią, dostosowaną do określonej grupy docelowej, z kontrolą efektywności.

Na sukces lokalnych portali internetowych składać się będą zasadniczo dwa czynniki:
1. Tworzenie się społeczeństwa informacyjnego, którego istotą jest operowanie informacjami, danymi, wiadomościami.
2. Życie w tzw. społecznościach lokalnych, w których każdy z nas funkcjonuje na co dzień.

Z jednej strony mamy więc do czynienia z procesami globalizacji (także dzięki Internetowi), z drugiej jednak strony dużą rolę pełni w życiu każdej jednostki społeczność lokalna, w której jednostka funkcjonuje. Nie oznacza to jednak, że portale lokalne spowodują wyparcie innych portali. Będą one współistnieć.

Tak jak dziś korzystamy z gazety ogólnopolskiej, lokalnej i magazynu specjalistycznego, tak też będziemy w przyszłości korzystać z wielu portali jednocześnie: portali ogólnych, tematycznych i lokalnych.